شهراد اثنی عشری*/آینده سیاسی سوریه، به ویژه در مناطق تحت کنترل گروه‌هایی مانند تحریر الشام، موضوعی پیچیده و با توجه به تحولات میدانی و بین‌المللی در حال تغییر است.

تحریر الشام، که پیش‌تر با نام جبهه النصره شناخته می‌شد، از گروه‌های تروریستی وابسته به القاعده شروع کرد و بعدها تلاش کرد تا خود را از این وابستگی‌ها دور کند و به عنوان یک گروه سیاسی و نظامی مستقل در شمال غرب سوریه (ادلب) حضور یابد.

اکنون که دولت بشار اسد سقوط کرده و مخالفان او قدرت را در دست دارند، این سوال مطرح است که آیا سوریه با تحریرالشام به سمت دموکراسی حرکت خواهد کرد و سرانجام سیاسی این کشور چگونه رقم خواهد خورد؟
با وجود تغییرات در رویکرد این گروه، همچنان شک و تردیدهایی درباره توانایی آن در پیشبرد برنامه‌های دموکراتیک وجود دارد.

تحریر الشام تاکنون بیشتر بر اساس یک نظام ایدئولوژیک و اسلامی حکومت کرده است که در آن قوانین شریعت به عنوان اصول راهنمایی اداره منطقه شناخته می‌شود.
در چنین فضایی، دموکراسی به معنای متداول آن که به حقوق بشر، آزادی‌های فردی و مشارکت سیاسی مردم در فرایندهای دولتی اهمیت می‌دهد، جایگاهی ندارد.
همچنین، تحریر الشام به شدت بر ایجاد امنیت در مناطقی که تحت کنترل دارد تأکید می‌کند، اما این امنیت اغلب به قیمت سرکوب آزادی‌های فردی و سیاسی است.

علاوه بر این، تحریر الشام در تعامل با دیگر گروه‌های مخالف حکومت سوریه، مانند گروه‌های کردی و عربی، مسائل پیچیده‌ای دارد.
این گروه‌ها به‌ویژه در مسائل ایدئولوژیک و سیاسی تفاوت‌های زیادی دارند و این می‌تواند به ایجاد تضادهای بیشتر در آینده سیاسی سوریه منجر شود.
بنابراین، احتمال این‌که تحریر الشام به یک جنبش دموکراتیک تبدیل شود، در حال حاضر بسیار کم به نظر می‌رسد.

در سطح بین‌المللی، کشورهای مختلف مانند ترکیه و روسیه نیز در تحولات شمال سوریه نقش دارند و تلاش دارند تا نفوذ خود را در این منطقه گسترش دهند.
ترکیه از گروه تحریر الشام حمایت می‌کند و این حمایت می‌تواند بر شکل‌گیری سیاست‌های داخلی این گروه تأثیر بگذارد.
در این راستا، هرگونه تغییر در رویکرد تحریر الشام به دموکراسی باید با تغییرات گسترده در روابط بین‌المللی و داخلی همراه باشد.

در عین حال، آینده سیاسی سوریه بیشتر به بازسازی و فرآیندهای دیپلماتیک در سطح بین‌المللی بستگی دارد.
با توجه به بحران‌های انسانی، اقتصادی و سیاسی که سوریه با آن‌ها روبه‌رو است، آینده این کشور به احتمال زیاد تحت تأثیر بازیگران بین‌المللی مانند ایالات متحده، ایران و روسیه قرار خواهد گرفت.
این بازیگران بر اساس منافع خود به دنبال تسلط بر آینده سوریه خواهند بود، که این امر می‌تواند مانع از دستیابی به یک ساختار دموکراتیک و پایدار در این کشور شود.

در نهایت، آینده سوریه به شکل دموکراتیک یا غیر دموکراتیک به عوامل مختلفی بستگی دارد.
این شامل تحولات داخلی مانند تغییرات در رهبری تحریر الشام و توانایی آن در برقراری ثبات داخلی است.
همچنین، فشارهای بین‌المللی و توافقات سیاسی که در سطح جهانی میان قدرت‌های مختلف شکل می‌گیرد، نقشی اساسی در تعیین مسیر آینده سوریه خواهند داشت.

*صاحب امتیاز و مدیر مسئول پایگاه خبری پایشگر