شرکت اسپیس‌ایکس با فشار ناسا و تاخیرهای برنامه آرتمیس، طرح جدیدی برای فرودگر قمری مبتنی بر موشک استارشیپ منتشر کرد که ساده‌تر است و با بالابر جدید برای تجهیزات و خدمه، قادر به حمل ۱۰۰ تن بار به سطح ماه برای ایجاد پایگاه پایدار می‌شود؛ این فضاپیما اساساً یک استارشیپ پایه با ایرفویل‌ها و سپرهای حرارتی است.

به گزارش منشور اقتصاد- شرکت فضایی «اسپیس‌ایکس»( SpaceX) اکنون که رقابت برای توسعه فضاپیماها به دلیل تاخیرها دوباره داغ شده است، با فشار ناسا طرحی جدید و ساده برای ساخت یک فرودگر جهت بازگرداندن فضانوردان آمریکایی به ماه منتشر کرده است.

برنامه آرتمیس(Artemis) ناسا برای ایجاد حضور دائمی انسان در ماه، بدون شک بلندپروازانه است. با این حال مانند تلاش‌های قبلی آمریکا، مملو از هزینه‌های اضافی، تاخیرها و مشکلات فنی بوده است. یکی از تشدیدکننده‌ترین این تنگناها، ساخت فرودگر قمری بوده است، زیرا اگر راهی برای قرار دادن فضانوردان روی ماه نداشته باشید، تقریباً وقت خود را تلف می‌کنید.

طرح اولیه «اسپیس‌ایکس» ساخت یک فرودگر بر اساس موشک «استارشیپ» بود که هنوز در مرحله آزمایشی است. این فضاپیما نه تنها بر اساس آن ساخته می‌شود، بلکه اساساً یک استارشیپ کامل و پایه با ایرفویل‌ها و سپرهای حرارتی خواهد بود. هدف نیز فرود آوردن حداکثر ۱۰۰ تن آذوقه روی ماه یا به اندازه کافی برای ایجاد یک پایگاه کامل و پایدار است.

این امر به چیزی بسیار فراتر از فرودگر نیاز داشت. همچنین به معنای بین ۱۵ تا ۳۰ پرتاب «استارشیپ» برای ملاقات با فرودگر در فضا در یک مدار تقریباً مستقیم و انتقال ۱۲۰۰ تن سوخت برودتی فرّار برای فرود و جبران خسارات ناشی از جوشیدن سوخت قبل یا در طول ماموریت بود. قرار بود هر تانکر کاملاً قابل استفاده مجدد باشد و بتواند برای فرود با موتور به زمین بازگردد.

همه اینها خوب و عالی است، اما برای ناسا که با فشارهای سیاسی و همچنین مشکلات موشک «سیستم پرتاب فضایی»(SLS) و فضاپیمای سرنشین‌دار اوریون(Orion) دست و پنجه نرم می‌کند، چندان خوشایند نبوده است.

یک عامل به ویژه آزاردهنده این است که پروژه «اسپیس‌ایکس» عقب مانده است و نمایش فناوری انتقال سوخت برودتی در مدار تا سال ۲۰۲۶ به تعویق افتاده است.

با توجه به این موضوع، شان دافی(Sean Duffy)، مدیر موقت ناسا در اکتبر ۲۰۲۵ خواستار سرعت بخشیدن به برنامه توسعه فرودگر قمری شد که شامل رقابت مستقیم بین «اسپیس‌ایکس» که قبلاً تنها پیمانکار بود و شرکت فضایی خصوصی «بلو اوریجین»(Blue Origin) می‌شد. این شامل درخواست ارائه طرح‌های اصلاح‌شده به ناسا تا ۲۹ اکتبر ۲۰۲۵ بود.

در نتیجه، «اسپیس‌ایکس» یک طرح فرودگر ساده ارائه کرده است. این طرح بر اساس نسخه‌ای ساده‌تر از «استارشیپ» با تأکید بر سرعت و ایمنی خدمه به جای ظرفیت کامل بار است. این به معنای از دست دادن بسیاری از تجهیزات فضاپیما و همچنین شامل مخازن قابل مصرف و سایر اجزا برای صرفه‌جویی در وزن است. علاوه بر این، قرار ملاقات به مدار پایین ماه منتقل می‌شود که نیاز به انرژی کمتری دارد و در صورت نیاز به لغو ماموریت، ایمن‌تر است.

هدف از همه این کارها ساده‌سازی سخت‌افزار و اعمال مراحل مهم برای تسریع تأیید سیستم‌های مختلف روی فضاپیما و همچنین اصلاحاتی در «استارشیپ» است که شامل نصب یک جفت دریچه هوای جدید که هر کدام حجم بیشتری نسبت به ماژول آپولو لونار(Apollo Lunar) خواهند داشت و یک بالابر برای پایین آوردن فضانوردان به سطح، به جای بالا رفتن از نردبان ۳۰ متری می‌شود.

علاوه بر این، این طرح جدید تعداد سفرهای سوخت‌گیری مورد نیاز برای یک مأموریت فرود را به طور چشمگیری به کمتر از ۱۰ سفر کاهش می‌دهد.

«اسپیس‌ایکس» در بیانیه‌ای اعلام کرد: «استارشیپ» همچنان به طور همزمان سریع‌ترین مسیر برای بازگشت انسان‌ها به سطح ماه و یکی از عوامل اصلی هدف برنامه «آرتمیس» برای ایجاد حضور دائمی و پایدار در سطح ماه است. «اسپیس‌ایکس» هدف بازگشت به ماه را در اسرع وقت دنبال می‌کند و با همان چابکی و تعهدی که توانایی پرواز فضایی انسان را تحت برنامه خدمه تجاری ناسا به آمریکا بازگرداند، به این مأموریت نزدیک می‌شود.