گزارش مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران نشان می‌دهد تراز تجاری محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در سه ماه اول سال ۱۴۰۴ با کسری ۲.۲ میلیارد دلار نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۲۰۰ میلیون دلار بهبود یافته است؛ این بهبود ناشی از رشد ۸ درصدی ارزش صادرات و کاهش ۲ درصدی واردات این محصولات بوده است، هرچند صادرات محصولات با ارزش افزوده بالاتر (صنایع غذایی) کاهش داشته است.

به گزارش منشور اقتصاد- مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران، گزارش بازرگانی محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در سه ماه نخست سال 1404 و همسنجی آن با مدت مشابه سال قبل را منتشر کرده است. بر اساس این گزارش، تراز تجاری محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در سه ماه اول سال 1404 منفی 2.2 میلیارد دلار بوده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته در حدود 200 میلیون دلار کاهش یافته که نشان از بهبود تراز تجاری بخش کشاورزی و صنایع غذایی نسبت به سال گذشته دارد.

کاهش کسری تراز تجاری در سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته ناشی از افزایش 8 درصدی ارزش صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در مقابل کاهش 2 درصدی ارزش واردات محصولات در این بخش بوده است.

بر اساس محاسبات صورت گرفته در سه ماه اول سال 1404 ارزش واردات فقط محصولات کشاورزی بیش از صادرات بوده و این تفاوت، کسری 2.3 میلیارد دلاری تراز تجاری در این مدت را به همراه داشته است، هرچند که میزان کسری تراز تجاری نسبت به سال گذشته در حدود 200 میلیون دلار کاهش یافته است. دلیل اصلی کاهش کسری تجاری در سه ماه نخست سال 1404 افزایش 11 درصدی صادرات محصولات کشاورزی و در مقابل کاهش 2 درصدی ارزش واردات بوده است.

لازم به ذکر است با توجه به اینکه بخش عمده‌ای از واردات محصولات کشاورزی کالاها واسطه و نهاده‌های تولیدی سایر بخش‌ها به ویژه دام‌پروری است از این رو بررسی کاهش واردات در گروه‌های محصولی مختلف دارای اهمیت است.

بر اساس محاسبات صورت گرفته ارزش صادرات محصولات صنایع غذایی از 263 میلیون دلار در سه ماه ابتدایی سال 1403 به 250 میلیون دلار در مدت مشابه سال 1404 افت داشته که نشان از کاهش 9/4 درصدی ارزش صادرات این محصولات دارد در طرف مقابل میزان واردات محصولات صنایع غذایی از 190 میلیون دلار در سه ماه اول سال 1403 به 181 میلیون دلار در مدت مشابه سال 1404 رسیده که نشان از کاهش 7/4 درصدی دارد بر این اساس مازاد تراز تجاری محصولات صنایع غذایی از 73 میلیون دلار در سه ماه نخست سال 1403 به 69 میلیون دلار در مدت مشابه سال جاری رسیده که نشان‌دهنده کاهش 5/5 درصدی تراز تجاری در این بخش است.

بررسی سهم صنایع غذایی از کل صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در دو دوره مشابه سال‌های 1403 و 1404 حاکی از این است که این سهم کاهش 12.1 درصدی را به ثبت رسانده است و از 17.3 درصد در سه ماه نخست سال 1403 به 15.2 درصد در سال 1404 کاهش یافته است.

به عبارت دیگر میزان صادرات محصولات با ارزش افزوده بیشتر در سال جاری کاهش یافته است و سهم صادرات محصولات خام افزایش یافته است. همچنین سهم واردات محصولات صنایع غذایی از کل واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در دو دوره مورد بررسی تقریباً ثابت بوده است.