بندر شهید رجایی سال ۱۳۴۹ با هدف توسعه تجارت و نقش ایران در حمل و نقل دریایی و بر اساس تصویب‌نامه شورای عالی وقت احداث شد که نام پیشین آن‌ شه‌بندر بود. این بندر، یک منطقه ویژه اقتصادی است که در ۲۳ کیلومتری غرب بندرعباس  و شمال جزیره قشم و تنگه هرمز واقع شده.

منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی در مرکز کریدور ترانزیتی جنوب به شمال قرار دارد که یکی از مهم‌ترین کریدورهای ترانزیتی بین‌المللی در دنیاست. این کریدور اقیانوس هند و خلیج فارس را از طریق ایران به دریای خزر و سپس از طریق روسیه به سن پترزبورگ و شمال اروپا متصل می‌کند.

دسترسی به آب‌های آزاد جهان از طریق خلیج فارس، اتصال به شبکه بین‌المللی راه آهن و جاده ابریشم، برخورداری از تجهیزات و امکانات مدرن، نزدیکی به مناطق آزاد کیش و قشم و بنادر حوزه خلیج فارس موقعیت ممتاز جغرافیایی ایجاد و این مجتمع بندری را به پایگاه راهبردی و منحصر به فرد تبدیل کرده است.

این مجتمع عظیم بندری بیش از ۲۳۰۰ کیلومتر مرز دریایی دارد. قرار گرفتن در نزدیک‌ترین نقطه به تنگه هرمز و دهانه ورودی خلیج فارس، فاصله کوتاه بندر با مسیر اصلی تردد بین قاره‌ای کشتی‌ها و همین‌طور محل تلاقی کریدور ترانزیتی شمال – جنوب، باعث شده است بندر رجایی مهم‌ترین دروازه واردات و صادرات کشور باشد.

پس از برنامه‌ریزی و توسعه‌ی بندر بیش از ۲۳۰۰۰ میلیارد ریال سرمایه بخش خصوصی جذب بندر شهید رجایی شد. سال ۲۰۱۱ میلادی با رشدی برابر ۴۶ درصد، ۲۸ درصد صعود کرد و در میان ۳۵۰۰ بندر مهم دنیا رتبه ۴۴ دست یافت. هر چند پس از افزایش و تشدید تحریم‌های آمریکا، بندر شهید رجایی به رتبه ۵۹ نزول کرد، همچنان بیش از ۵۰ درصد بار تجارت کشور را حمایت می‌کند.

مساحت بندر شهید جایی ۵۷۰۰ هکتار است و ۲۴۰۰ هکتار پس‌کرانه دارد. این بندر با ظرفیت بیش از ۶ میلیون (TEU) کانتینر در سال بزرگ‌ترین بندر کانتینری کشور است و پیشرفته‌ترین پایانه‌های کانتینری را دارد. این بندر با ظرفیت سالانه جابجایی ۹۰ میلیون تن انواع کالا و ظرفیت سالانه پذیرش بیش از ۴ هزار کشتی در انواع کشتی‌های فله‌بر، کانتینری و نفت‌کش، بیش از ۵۳ درصد از عملیات تخلیه و بارگیری کالا در بنادر کشور را به خود اختصاص داده است.

روابط دریایی و مبادله کالا از طریق بندر رجایی با ۸۰ بندر معروف بین‌المللی تقریباً نیمی از تجارت خارجی ایران را شامل می‌شود.

از ابتدای فروردین تا پایان بهمن‌ماه ۱۴۰۳ در مجموع ۷۷ میلیون و ۵۰۸ هزار و ۹۰۸ تُن کالای نفتی و غیرنفتی در منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی تخلیه و بارگیری شده است. از این میزان کالا ۵۱ میلیون و ۵۸۰ هزار و ۵۳ تُن کالای غیرنفتی بوده‌اند.

اسفندماه ۱۴۰۳ حسین عباس‌نژاد- مدیرکل بنادر و دریانوردی هرمزگان- در گفتگو با خبرگزاری جوان اعلام کرد که بیش از ۴۰ میلیون و ۶۱۸ هزارتُن از جابجایی کالا در اسکله شهید رجایی، صادرات به کشورهای هدف بوده است.

در طول ۱۰ ماه اول سال ۱۴۰۳ در بندر شهید رجایی بیش از ۱۰۳ میلیون تُن کالای نفتی و غیرنفتی جابه‌جا شده است. از این میزان ۴۷ میلیون و ۷۳۶ هزار و ۳۶۱ تُن کالای صادراتی بوده که بیش از ۴۰ میلیون و ۶۱۸ هزار تُن آن به کشورهای هدف صادر شده است.

بر اساس آمار اعلامی عباس‌نژاد، از مجموع تخلیه و بارگیری‌های ثبت شده در ده ماهه اول سال گذشته، ۳۲ میلیون و ۵۱۳ هزار و ۷۸۱ تُن کالای غیرنفتی و هشت میلیون و ۱۰۴ هزار و ۳۵۹ تن نیز کالای نفتی بوده از طریق بندر شهید رجایی صادر شده است.

مدیر منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی، میزان کاپوتاژ ثبت شده در ۱۱ ماهه منتهی به بهمن سال ۱۴۰۳ را برابر با ۱۶ میلیون و ۱۶۴ هزار و ۸۹۳ تُن اعلام کرد و گفت: در این بازه زمانی هفت میلیون و ۵۲۱ هزار و ۲۷۶ تُن کالای غیرنفتی ترانزیت شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن، ۲۲.۲ درصد افزایش داشته است.

همچنین از مجموع ۲ میلیون و ۴۹۹ هزار و ۳۳۵ TEU عملیات تخلیه ‌و بارگیری کانتینری در بنادر استان هرمزگان، ۲ میلیون و ۲۲۳ هزار و ۶۲۲ TEU در بندر شهید رجایی بوده است.

این اعداد و ارقام نشان می‌دهد خسارت‌های وارد شده به بندر شهید رجایی، بسیار فراتر از آسیب‌ها و ویرانی‌های ناشی از انفجار و آتش‌سوزی است.