اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت خارجه در نشست دانشگاه فردوسی مشهد (۳۰ مهر)، دیپلماسی مقاومت را توسل به خود و تاب‌آوری برای تأمین منافع ملی دانست و تأکید کرد ایران با استناد به حقوق بین‌الملل می‌تواند موج در نظام جهانی ایجاد کند، در حالی که طرف مقابل از آن برای شرارت‌ها استفاده می‌کند. وی افزود حمایت از گروه‌های منطقه‌ای (نه نیابتی) بر اساس برنامه‌ریزی و اسناد بالادستی است و بنیان‌های مقاومت ریشه‌دار، مجبور به مذاکره می‌کند.

به گزارش منشور اقتصاد-اسماعیل بقایی ظهر امروز ۳۰ مهرماه در نشست «دیپلماسی مقاومت و منافع ملی؛ مروری بر کارنامه یک ساله دستگاه سیاست خارجی دولت» در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد، اظهار کرد: مفهوم مقاومت در حال حاضر گسترش پیدا کرده و به تاب‌آوری تبدیل شده است.

وی با بیان اینکه مقاومت یعنی توسل به خود، افزود: طرف مقابل ما در شرارت‌های خود به حقوق بین‌الملل متوسل می‌شود و ما نیز برای اثبات حقوق خود باید به حقوق بین‌الملل استناد کنیم. بنابراین دیپلماسی مقاومت باید به‌ عنوان ابزار کنشی در راستای تأمین منافع ملی در نظر گرفته شود. ایران کشوری است که با وجود دشمنان قدرتمند، می‌تواند در نظام بین‌الملل موج ایجاد کند.

سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به اینکه دیپلماسی، هنر همسو کردن منافع است، بیان کرد: یکی از کارویژه‌های اصلی دیپلماسی، شناسایی به‌موقع فرصت‌ها و اقدام در زمان مناسب برای همسو کردن منافع خود با منافع سایر کشورها به‌منظور تأمین منافع ملی است.

بقایی با اشاره به اجرای مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های شورای امنیت، بیان کرد: در سطح بین‌المللی، طرف مقابل انتظار داشت که به محض اعلام بازگرداندن قطعنامه‌ها، همه لبیک بگویند.

وی همچنین در خصوص حمایت ایران از گروه‌های منطقه‌ای، اظهار کرد: درباره گروه‌های مقاومت، باید در نظر داشت که ما آن‌ها را ایجاد نکردیم. «پراکسی» (نیابتی) به گروهی گفته می‌شود که برای اهداف شما ایجاد شده باشد. مگر مسئله فلسطین و لبنان از سال ۱۳۵۷ آغاز شد؟ این مسائل از قبل وجود داشته و ما بر اساس اسناد بالادستی خود از آن‌ها حمایت کرده‌ایم.

سخنگوی وزارت امور خارجه ادامه داد: قطعاً حمایت ما از گروه‌های منطقه‌ای بر اساس یک برنامه‌ریزی مشخص انجام می‌شود. برای جلوگیری از آسیب نیز باید در نظام بین‌الملل حامیانی برای خود ایجاد کنیم.

بقایی اضافه کرد: افت‌وخیز در مسیر گروه‌های مقاومت همیشه وجود داشته است، اما مهم این است که علی‌رغم همه اظهارات و جوسازی‌ها، بعد از دو سال همان‌هایی که مدعی نابودی مقاومت بودند، مجبور می‌شوند با آن‌ها بر سر میز مذاکره بنشینند. بنیان‌های مقاومت آن‌قدر ریشه‌دار است که به‌سادگی از بین نمی‌رود.

وی در پاسخ به این سؤال که چرا ایران به طرح دو دولتی شدن فلسطین رأی نداد، گفت: شما را به سال ۱۹۴۷ ارجاع می‌دهم؛ زمانی که قطعنامه ۱۸۱ تصویب شد. اگر سخنرانی نماینده ایران را در آن زمان گوش دهید، می‌بینید ایران پیشنهاد تشکیل دولت فدرال را داده بود، اما اعراب مخالفت کردند. موضع ایران از آن زمان تاکنون، موضعی مستمر و ثابت بوده است.

سخنگوی وزارت امور خارجه تاکید کرد: دو دولتی بودن فلسطین مشکل ما نیست؛ برای تشکیل دولت باید عناصر سه‌گانه‌ای چون سرزمین، مردم و حاکمیت وجود داشته باشد. در فلسطین کدام‌یک از این‌ها وجود دارد؟ ۹۰ درصد غزه غیرقابل سکونت است؛ چه دولتی می‌خواهد تشکیل شود؟ این طرح دو دولتی، فریبی بزرگ است. ما حق داریم نظر خود را بیان کنیم. موضع تونس و عراق در این زمینه بسیار شدیدتر از موضع ماست.

بقایی با اشاره به حسن‌نیت همیشگی ایران در سیاست خارجی خود، اظهار کرد: پس از ۱۱ سپتامبر، ما آن حادثه را محکوم کردیم و مردم نیز به یادبود درگذشتگان آن شمع روشن کردند، اما در مقابل، آن‌ها ایران را «محور شرارت» معرفی کردند. در موضوع هسته‌ای، ما هیچ مبنایی برای ایجاد ابهام نداشتیم و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر روند فعالیت‌های ما نظارت داشت. حتی در سال ۲۰۱۸ که آمریکا از برجام خارج شد، ما در این توافق ماندیم و صبر کردیم.

وی افزود: از سال ۲۰۱۹ که عدم اجرای تعهدات خود را آغاز کردیم، هر دو ماه یک‌بار فرصت دادیم. پس از چند ماه، دولت بایدن روی کار آمد و بار دیگر مذاکرات را آغاز کردیم. مذاکرات تا مراحل نهایی پیش رفت، اما گفتند که نمی‌توانند برخی تحریم‌ها را بردارند. وقتی ترامپ روی کار آمد، با وجود آنکه دستانش به خون قهرمان ملی ما آلوده بود، مذاکره غیرمستقیم را آغاز کردیم. قرار بود در ۲۵ خرداد در مسقط جلسه‌ای برگزار شود؛ پنج‌شنبه‌شب تمام هماهنگی‌ها انجام شد، اما جمعه به ما حمله کردند.

سخنگوی وزارت امور خارجه ادامه داد: در چنین شرایطی چگونه می‌توان در جلسه‌ای شرکت کرد که طرف مقابل آن را تنظیم کرده است؟ کما اینکه اسرائیل پس از بازپس‌گیری اسیران خود، بار دیگر کشتار را آغاز کرد و در مجموع، مصلحت نبود که در اجلاس شرم‌الشیخ شرکت کنیم.

بقایی همچنین در پاسخ به اینکه چرا وزارت خارجه اقدام جدی برای طرح شکایت از رژیم صهیونیستی و آمریکا پس از جنگ ۱۲ روزه انجام نداده است، گفت: اینکه نزد دیوان بین‌المللی دادگستری طرح دعوا کنیم، مستلزم بررسی همه جوانب آن است. طرح دعوا نزد دیوان نیازمند مقدماتی است و باید تمام ابعاد موضوع در نظر گرفته شود. مبانی صلاحیتی به این سادگی نیست که بگوییم فراهم است و وزارت خارجه در عملیاتی‌کردن آن کندی به خرج داده است.