علیرضا صفاخو-#بازی چیست؟ این کنش رفتاری را چگونه می‌توان در یک جمله ساده تعریف کرد؟ انجمن بین‌المللی کتابخانه‌های اسباب‌بازی (ITLA) معتقد است: “بازی شامل کاوش، آزمایش زبان، شناخت و توسعه مهارت‌های اجتماعی است.” به عبارتی با این تعریف، “روز جهانی بازی” – ۲۸ می ۲۰۲۴ مصادف با ۸ خرداد هر سال (که از سوی دکتر فِردا کیم، معلم بریتانیایی و مدافع بازی پیشنهاد شد و در سال ۱۹۹۹ میلادی به تصویب رسید)؛ مناسبتی در تقویم جهانی برقرار شد برخلاف سایر مناسبت‌های روزهای رسمی..! مناسبتی برای تبیین اهمیت ارتباط بین نسل‌ها از طریق بازی؛ رفتاری مشتمل بر مؤلفه‌های جستجو، زبان، شناخت و مهارت‌های اجتماعی برای یادگیری کودکان و پایه‌ای جهت پیشرفت و خلاقیت در خود ما بزرگسالان. کما اینکه یونسکو (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد) معتقد است که «تشویق خلاقیت از سنین پایین، یکی از بهترین تضمین‌های رشد در محیطی سالم با عزت نفس و احترام متقابل به عنوان اجزایی حیاتی برای ایجاد فرهنگ صلح است». اهمیت بازی با پیگیری دکتر “کیم” به قدری توسعه یافت که در سال ۲۰۱۱ این مهم به نقش بازی در ترمیم آسیب‌های روحی و اضطراب‌های ناشی از بلایای طبیعی مانند زلزله، سیل و … و حتا جنگ تعمیم یافت و تاثیرات مثبت آن در کاهش تنش روحی این موضوع و نگه داشتن شانس تراپی و احیای بعد از پایان هر جنگ اثبات گردید. در واقع بازی، مهارت کنار آمدن با آسیب‌های وارده در درازای هر زندگی حتا در وخیم‌ ترین نوع آن شد.

اما اهمیت بازی چقدر در نظام سیاست گذاری کشور ما سازماندهی شده است؟ چه مطالعات مستند و قابل اتکایی از سهم ایران از گردش مالی کل بازی‌های رایانه‌ای جهان در سال گذشته که ۲۵۰ میلیارد دلار بوده وجود دارد که عدد بسیار بالایی است و حتا از درآمد سینما و موسیقی هم بیشتر است. و جالب اینکه این فقط آمار بازی‌های رایانه ای است! در حالی که اگر گردش مالی بازی‌های غیر رایانه ای شامل بازی‌های رومیزی دو نفره و چند نفره در مراکز مختلف بازی و رویدادهای جانبی آنها را نیز اضافه کنیم، می‌توان گفت گردش مالی حاصل از بازی بسیار فراگیرتر از اعداد موجود است.

اما حال اگرچه دسترسی مستندی به بازار بازی‌های غیر رایانه ای حداقل در ایران نداریم، اما بر اساس جدیدترین مطالعات، اندازه بازار بازی در جهان طی سال ۲۰۲۴ میلادی ۲۷۲ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۹ به ۴۲۶ میلیارد دلار برسد.

و از آنجا که پیشرفت‌های مداوم فناوری در صنعت بازی به طور قابل توجهی باعث رشد این صنعت می‌شود، توسعه دهندگان بازی در سراسر اقتصادهای نوظهور به طور مستمر در تلاش هستند تا تجربه بازی را با راه اندازی و بازنویسی کدها برای کنسول‌ها/ پلتفرم‌های متنوع، مانند پلی‌استیشن، ایکس‌باکس، و رایانه شخصی ویندوز که در یک محصول مستقل از طریق یک پلتفرم ابری در اختیار گیمرها قرار می‌گیرد، ارتقاء دهند.

افزایش سطح اتصال به اینترنت پرسرعت، افزایش استقبال از تلفن‌های هوشمند و ظهور اتصال شبکه با پهنای باند بالا، مانند 5G، تقاضای بازار بازی را در سراسر جهان افزایش داده است. کما اینکه بر اساس گزارش GSMA، تا نوامبر ۲۰۲۱، ۱۷۰ اپراتور تلفن همراه در جهان خدمات تجاری 5G را با ضریب نفوذ ۷ درصدی جمعیت در پایان سال ۲۰۲۱ راه اندازی کردند و از این طریق فرصت‌های جدیدی را برای فروشندگان تلفن همراه جهت معرفی گوشی‌های هوشمند 5G در بازار ایجاد کردند.

حال نکته قابل تامل اینجاست که وقتی غول‌های فناوری مانند سونی، مایکروسافت و نینتندو در حال رقابت داغ در این بازار هستند، متولیان سرمایه گذاری در حوزه بازی در ایران در چه حال رو روزی هستند!؟ اگر بازی (چه ویدیویی و چه غیر ویدیویی به صورت دورهمی در کافه‌ها و منازل با ساختار معماری مناسب برای بازی گروهی) به عنوان یک نیاز جدی و تاثیرگذار در سلامت روح و روان شهروندان ثابت شده است، به چه دلیل در فرهنگ فراگیر کردن این قبیل بازی‌ها زیرساخت فنی در برنامه‌های آموزشی جدی از دوران کودکی تا بزرگسالی در انواع رسانه‌ها پیش‌بینی نشده و نمی‌شود!؟ اگر امروز بیش از ۳۴ درصد شهروندان مبتلا به افسردگی شدید هستند و سایر آحاد جامعه نیز به گواه شواهد ملموس درگذرگاههای کلان شهرها اندوهگین شده اند و بیش از ۸۰ درصد آنها حس می‌کنند انرژیِ گذشته را ندارند و برخی فراتر از این جمع تصور می‌کنند اصلا انرژی برای انجام “هیچ کاری” را ندارند، (همشهری- ۲۳ اسفند ۱۳۹۹) چگونه می‌‎توانیم با کمترین هزینه به کاهش این روند که احیای آن شرط لازمه و حداقلی رشد و توسعه و در واقع پویایی جامعه در همه ارکان تصمیم سازی و تصمیم گیری و اجرایی در بخش خصوصی و دولتی است خوش‌بین بود!؟ آیا با دست فرمان چند دهه اخیر متولیان فرهنگی کشورمان و در اولویت قرار نگرفتن انواع بازی
در تمام سنین از کودکی تا سالمندی، می‌توان اهداف کوتاه مدت تا درازمدت توسعه همه جانبه را در ایران محقق کرد؟ امید آنکه حداقل خود شهروندان و نخبگان اجتماعی پیشتاز معرفی اهمیت بازی‌های انفرادی و گروهی در محیط‌های دورهمی باشند، پیش از آنکه دیگر جانی در اندرون جسم تمام آحاد جامعه باقی نمانده باشد!

#خبرنگار