مجمع تشخیص مصلحت نظام در بررسی لوایح CFT و پالرمو در آستانه تصمیمی بزرگ قرار گرفته است. برداشتن این دو مانع که زمینه خروج ایران از لیست سیاه FATF را فراهم می‌کند و به خودتحریمی پایان می‌دهد به باور فعالان اقتصادی می‌تواند به بهبود مبادلات تجاری و بانکی منجر شود.

به گزارش منشور اقتصاد ، رسیدگی به موضوع CFT و پالرمو که حل آن می‌تواند زمینه خروج ایران از لیست سیاه FATF را فراهم کند توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام در حال انجام است. این دو موضوع از روز هفتم بهمن ماه در مجمع آغاز شده و گفته می‌شود در هفته جاری تعیین تکلیف خواهد شد.

به باور بسیاری از کارشناسان پیوستن به FATF که در حال حاضر فقط ایران، کره شمالی و میانمار، خارج از این سیستم قرار دارند می‌تواند مبادلات تجاری ایران با سایر کشورها را بهبود ببخشد.

گذشته از نگاه افراطی و بعضا سنگ‌اندازی برخی افراد در خصوص بررسی منطقی عضویت ایران در FATF بسیاری از فعالان اقتصادی، تولیدکنندگان، بازرگانان و صادرکنندگان که مشکلات و مصائب عدم عضویت در FATF را با گوشت و پوست خود لمس کرده‌اند، معتقدند که حل مناقشه سی‌اف‌تی و پالرمو و خروج ایران از لیست سیاه FATF می‌تواند در حوزه‌های مختلف تحول ایجاد کند.

این‌که فضای کلی مجمع چه دیدگاهی در این زمینه دارد هنوز کاملا مشخص نیست اما سه واکنش نسبتا مثبت این برداشت را ایجاد کرده که آرای مجمع به نفع تصویب این لوایح سنگینی می‌کند.

به طور مثال وحدت شهبازی ـ عضو اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی – در این خصوص می‌گوید سیاست ما ایجاد بازارهای جدید صادراتی است که ارتباطات خوبی در حوزه بین‌الملل برقرار شده و قصد داریم از این ارتباطات در حوزه روغن موتور استفاده کنیم. اگر مساله اف‌ای‌تی‌اف حل شود به شدت بازار متحول می‌شود و این فقط مربوط به روغن موتور نیست و در تمام حوزه‌ها این تحول اتفاق می‌افتد.

تصمیم کبری مجمع!

در حال حاضر با پیشنهاد رییس‌جمهور به رهبر انقلاب و توصیه ایشان به مجمع تشخیص مصلحت نظام، بررسی مجدد FATF در دستور کار مجمع است. این‌که فضای کلی مجمع چه دیدگاهی در این زمینه دارد، هنوز کاملا مشخص نیست اما سه واکنش نسبتا مثبت این برداشت را ایجاد کرده که آرای مجمع به نفع تصویب این لوایح سنگینی می‌کند. ابتدا سخنگوی مجمع در حساب کاربری خود از بررسی لوایح سی‌اف‌تی و پالرمو خبر داد.

در ادامه، علی لاریجانی بیان کرد که امیدواریم نتیجه بررسی‌ها به نفع کشور باشد.

عباس گلرو، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز در روزهای اخیر گفت که مجمع در این زمینه سیگنال‌های مثبتی ارسال کرده است.

تصمیم کبری مجمع!

از سوی دیگر قرار است امروز (یکشنبه) نمایندگان مجلس مساله FATF که هم‌اکنون در مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار دارد را بررسی کنند؛ نمایندگانی که بین‌شان مخالفان خروج ایران از لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف نیز دیده می‌شود. البته مجلس دیگر در این زمینه نقشی ندارد؛ چرا که به گفته قالیباف، مجلس دهم FATF را تصویب کرد و در رفت و آمد بین مجلس و شورای نگهبان اختلاف نظر بود؛ لذا به مجمع تشخیص مصلحت ارجاع شد. این موضوع در مجمع تشخیص بحث شده و به جمع‌بندی نرسیدند و طول دوره یک ساله‌اش هم تمام شده است.

اف‌ای‌تی‌اف مجموعه‌ای از قوانین و مقررات است که بسیاری از آن‌ها در کشور در حال اجراست و بحث آن این روزها صرفاً درباره دو لایحه پالرما و سی‌اف‌تی است. شورای نگهبان در مقاطع قبلی هیچ ایرادی نسبت به پالرمو نداشت و با توجه به ایرادات هیات عالی مجمع تشخیص مصلحت نظام موضوع به صحن مجمع تشخیص ارجاع شد. درباره CFT هم شورای نگهبان و هیات عالی مجمع ایراد داشتند.

کنوانسیون مبارزه با جرائم سازمان یافته فراملی موسوم به پالرمو از ۱۸۰ کشور متعهد می‌خواهد تا درخصوص جلوگیری از قاچاق انسان و جلوگیری از ساخت و قاچاق سلاح گرم و اجزای آن تلاش کنند. کنوانسیون مبارزه با تامین مالی تروریسم موسوم به سی اف تی(CFT) نیز یک کنوانسیون بین‌المللی است که به منظور مقابله با تأمین مالی تروریسم توسط سازمان ملل متحد تصویب شده است. تصویب این لایحه از جمله شرایط حذف دائم ایران از لیست سیاه FATF یا گروه ویژه اقدام مالی علیه پول‌شویی است.

ایران در حال حاضر در لیست سیاه FATF قرار داد که به باور موافقان، تصویب این لوایح عدم عضویت در این کنوانسیون و قرارگیری در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف به معنی محرومیت سیستم بانکی ایران از سیستم بانکی بین‌المللی است که نتیجه‌ای جز کاهش مبادلات تجاری بین‌المللی، تحریم‌های اقتصادی از سوی صندوق‌ بین‌المللی پول و بانک جهانی ندارد.

با این‌که روسیه و چین ارتباط سیاسی خوبی با ایران دارند به دلیل عضو نبودن ایران در FATF از مبادلات مالی و تجاری با ایران سر باز می‌زنند. این در حالی است که روسیه تحت تحریم‌های سنگین بین‌المللی است. روسیه بعد از فوریه سال ۲۰۲۲ با ۱۰ هزار و ۴۴ تحریم مواجه شده در حالی که تحریم‌های ایران ۱۳۳۷ فقره است.

از نگاه مخالفان، خروج ایران از لیست سیاه FATF تحقق این موضوع برای ایران که در تحریم قرار دارد و نفت خود را از مجاری غیررسمی می‌فروشد می‌تواند باعث ایجاد دردسر شود. اما موافقان چنین نظریه‌ای را رد می‌کنند. از جمله علی قنبری ـ اقتصاددان – که در این زمینه به ایسنا گفت: مخالفان FATF کاسبان انزوای ایران هستند. این شائبه نیز که برخی افراد مطرح می‌کنند پیوستن به FATF باعث می‌شود دیگر نتوانیم نفت بفروشیم توجیه نادرستی است؛ زیرا همه دنیا می‌دانند خریداران نفت ما چه کسانی هستند. برعکس، نپیوستن به FATF و فروش نفت از مجاری غیررسمی باعث می‌شود حدود ۳۰ درصد پول حاصل از صادرات به جیب واسطه‌ها برود.

هادی خانی ـ دبیر شورای‌عالی پیشگیری و مقابله با جرایم پولشویی و تأمین مالی تروریسم – نیز در این زمینه تصریح کرده که عدم مدیریت فرصت‌ها و تهدیدهای توصیه‌های FATF در کشور و مشمول زمان کردن تصمیم‌گیری‌های کلیدی درخصوص استانداردهای بین‌المللی، عملاً این فضا را در اختیار کشورهای دشمن ما قرار می‌دهد که رفتارهای خصمانه علیه منافع ملی ما را به‌راحتی توجیه و سایر کشورها را در همراهی با خود قانع و شبکه‌سازی‌های منطقه‌ای و بین‌المللی علیه ایران را تشدید کنند.

همچنین عبدالناصر همتی – وزیر اقتصاد – هم تحریم و FATF را موانع رشد سرمایه‌گذاری دانسته است.

او آذرماه امسال گفت که طی دو سال و هشت ماه گذشته کل جذب سرمایه خارجی جذب شده در کشور ما فقط ۲.۱ میلیارد دلار بوده که محدودیت‌های ناشی از تحریم و FATF در پایین بودن این آمار تأثیرگذار بوده است.

تصمیم کبری مجمع!

عدم پذیرش ایران در FATF به از دست رفتن بسیاری از بازارهای منطقه‌ای منجر شده است. چند هفته قبل ایرج رهبر ـ رییس انجمن انبوه‌سازان استان تهران – با بیان این‌که ایران دومین کشور برتر در زمینه خدمات مهندسی است اظهار کرد که مشکل FATF باعث شده تا ترکیه جای ایران را در صدور خدمات مهندسی بگیرد و سالیانه ۲۵ میلیارد دلار ارز که از این ناحیه می‌توانست وارد کشور شود از دست برود.

در شرایط فعلی شمارش معکوس برای پایان نتیجه بررسی سی‌اف‌تی و پالرمو در مجمع تشخیص مصلحت نظام و خروج ایران از لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف آغاز شده است و فعالان اقتصادی بیش از هر زمانی به برداشتن یکی از موانع تجارت از سر راه خود امیدوار شده‌اند؛ تا جایی که صمد حسن‌زاده ـ رییس اتاق بازرگانی ایران – هم بر لزوم اتخاذ تصمیمی راهگشا، قاطع و تمام‌کننده به نفع اقتصاد ایران، از بزرگان عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام درخواست کرده تا در راستای پذیرش کامل FATF برای شکوفایی اقتصادی و تحقق منافع ملی تلاش کنند.