به گزارش منشور اقتصاد- دکتر سجاد علی بیگی، امروز (سوم خرداد) در همایش یک روزه باستان شناسی به مناسبت هفته میراث فرهنگی در کرمانشاه، با بررسی غار نیایش‌گاه در شهرستان سرپلذهاب، اظهارکرد: در ۳۵ کیلومتری از شمال شهر سرپلذهاب و نزدیک به مرز عراق در دشت سرقلعه و در مجاورت روستای «درون زرد» غاری وجود دارد که به آن اشکوتی دایه (غار دایه) گفته می‌شود.

علی بیگی ادامه داد: از آنجایی که دسترسی به این غار سخت است، بنابراین تاکنون چندان مورد توجه کسی قرار نگرفته‌ است.

وی با بیان اینکه اخیرا مستندنگاری‌هایی از داخل این غار انجام شده، اعلام کرد: طی بررسی‌هایی که با کمک یک گروه غارنوردی انجام شد، تعداد زیادی نقاشی صخره‌ای از درون این غار کشف شد که برای اولین بار است چنین کشفیاتی را در غرب استان داریم.

این باستان شناس کرمانشاهی تصریح کرد: بر دیواره‌های این غار ۱۰ کتیبه به خط آرامی و پهلوی کشف شد که در دنیای باستان شناسی بی نظیر است و بار دیگر نام کرمانشاه را در دنیا مطرح می‌کند.

وی افزود: به کمک یکی از اساتید دانشگاه‌های ژاپن که کتیبه‌های خط آرامی و پهلوی را مطالعه کرده بود، توانستیم بخش‌هایی از این کتیبه‌ها را که خوانا بودند، ترجمه کنیم.

علی بیگی اضافه کرد: طی مطالعات مشخص شد که اغلب این کتیبه‌ها مربوط به دوره هخامنشی تا دوره ساسانی هستند و نام روز، سال و فردی که کتیبه‌ها را نوشته و نام اشخاص و خدایان در آنها آمده، اما بسامد نام هرکول در آنها زیاد بود.

وی با بیان اینکه این غار برای بازه زمانی حدود هزار سال مورد توجه بوده، عنوان کرد: در میان نقاشی‌های صخره‌ای که در این غار کشف شده، تصویر دو مرد وجود دارد که در حال سلاخی کردن یک حیوان هستند و در کنار آن هم نوشته کوتاهی به خط آرامی است که نام آنها را آورده‌ است، اما نام این افراد در تاریخ وجود ندارد و نمی‌دانیم چه کسانی هستند.

این باستان شناس کرمانشاهی اضافه کرد: در نقشی دیگر دو شخص در کنار یک حیوانی مانند شیر وجود دارند که دور سر آنها احتمالا یک تاج مشعشعی وجود داشته که یکی از آنها میترا خدای باستانی ایرانیان است و دیگری خدای خورشید است.

وی تصریح کرد: یکی از مهمترین نقش‌های صخره‌ای این غار نمای یک شکارگاه است که سواری سوار بر اسب سفیدی وارد شکارگاه شده و به شکار می‌پردازد و بنظر می‌رسد که این فرد نیز میترا خدای ایرانیان باستان باشد.

علی بیگی با بیان اینکه شواهد دیگری نیز در این غار بدست آمده، افزود: با توجه به این شواهد احتمال می‌رود که این غار نیایشگاه میترا بوده و در گذشته اهمیت زیادی داشته است.

به گفته این باستان شناس، در ورودی این غار نیز بقایای خشکه چین معماری بوده که نشان می‌دهد در گذشته برای دسترسی راحت به آن ساخته‌اند.

این باستان شناس کرمانشاهی در بخش دیگری از سخنانش گفت: شهرستان سرپلذهاب به دلیل واقع شدن بر سر شاهراه خراسان بزرگ از گذشته با عنوان دروازه آسیا، دروازه ماد و دروازه زاگرس خوانده می‌شده‌است.

وی به تعدد محوطه‌های باستانی  این شهرستان اشاره کرد و گفت: یکی از آثار تاریخی مهم این شهرستان دیوار گوری به طول ۱۱۵ کیلومتر است که چندین اثر تاریخی در امتداد آن قرار گرفته که جمله آنها نهرولاش است که پروژه توسعه اقتصادی و کشاورزی در دوره ساسانی در دشت ذهاب بوده‌ است.

این باستان شناس کرمانشاهی تصریح کرد: سراب قره بلاغ نیز یکی دیگر از آثار تاریخی شاخص این شهرستان است که محوطه‌ای چند هکتاری را در بر می‌گیرد و از دوره نوسنگی تا صدراسلام مورد توجه بوده‌ است.

وی با بیان اینکه این محوطه در زمان اشکانیان و ساسانیان به شدت مورد توجه قرار داشته، عنوان کرد: بنایی در گوشه این محوطه وجود دارد که امروزه به نام قلعه مریم یا شکربانو آن را می‌خوانند و به شکل یک ویرانه است.  باستان شناسان در مورد آن نظرات متفاوتی دارند و معتقدند که یک کاخ، آتشکده، قلعه و دخمه بوده‌ است.

علی بیگی اضافه کرد: دو باستان شناس به نام‌های فلاندن و کاست حدود ۱۷۰ سال قبل طرحی را از این محوطه ترسیم کرده‌اند که شامل سراب، بنایی که امروزه تخریب شده و یک غار است که این بنا در دل کوه و در جوار یک غار ساخته شده‌است.

وی با بیان اینکه نظرات متفاوتی تاکنون در خصوص این غار داده شده، افزود: طی بررسی‌های انجام شده در این غار یک پایه سنگی بدست آمد که معمولا آن را در آتشکده‌ها بکار می‌گیرند و این مسئله این احتمال را تقویت می‌کند که این بنا یک اثر مذهبی است، اما سوال اینجاست که چرا باید جلوی یک غار احداث شود.

این باستان شناس تاکید کرد: براساس موارد مشابهی که در دنیا وجود دارد، مانند آرامگاه بابا قدرت در اسفراین یا پرگامون در ترکیه مشخص می‌شود که این غار یک نیایشگاه بوده و بنای کنار آن مانند یک صومعه مکانی مذهبی بوده‌ است.