به گزارش منشور اقتصاد- طبق گزارش بانک آمریکا، روبل روسیه تاکنون بهترین عملکرد را در بین ارزهای جهان ثبت کرده و ارزش آن بیش از ۴۰ درصد افزایش یافته است. افزایش خیره‌کننده ارزش روبل در سال ۲۰۲۵، نشان‌دهنده تغییری شدید نسبت به دو سال گذشته است که ارزش این ارز به‌طور چشمگیری کاهش یافته بود.

چه چیزی به ارز روسیه قدرت می‌دهد؟

ناظران بازار به شبکه سی ان بی سی (CNBC) گفتند: قدرت روبل  بیشتر از اینکه ناشی از افزایش ناگهانی اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی باشد به کنترل‌های سرمایه‌ای سخت‌گیرانه، سیاست‌های پولی انقباضی و تضعیف دلار آمریکا مرتبط است.

برندن مک‌کنا، اقتصاددان بین‌المللی و استراتژیست ارز خارجی در شرکت خدمات مالی «ولز فارگو» (Wells Fargo)، سه دلیل برای افزایش ارزش روبل ذکر کرد؛ بانک مرکزی روسیه تصمیم گرفته است که نرخ‌ بهره را نسبتا بالا نگه دارد، همچنین کنترل سرمایه و سایر محدودیت‌های ارزی کمی تشدید شده و تلاش برای پیشرفت برقراری صلح بین روسیه و اوکراین صورت گرفته است.

بانک مرکزی روسیه موضع محدودکننده‌ خود برای مهار تورم بالا را حفظ کرده، نرخ بهره داخلی را در سطح ۲۰ درصد نگه داشته و دسترسی به اعتبار را سخت کرده است، نرخ بهره بالاتر، کسب و کارهای محلی را از واردات کالا منصرف کرده و به نوبه خود تقاضا برای ارز خارجی را در بین کسب و کارها و مصرف‌کنندگان روسی کاهش داده است.

آندری ملاشنکو، اقتصاددان شرکت سرمایه‌گذاری «رنسانس کپیتال» (Renaissance Capital) گفت: با توجه به مصرف ضعیف، تقاضای ارز خارجی از سوی واردکنندگان محلی کاهش یافته و این کاهش باعث افزایش ارزش روبل شده است.

وی افزود: در سه ماهه اول سال ۲۰۲۵، انباشت بیش از حد کالاهای بادوام مانند لوازم الکترونیکی، خودرو و کامیون‌ها به دلیل انتظار افزایش تعرفه‌های وارداتی صورت گرفت که بخش قابل توجهی از واردات روسیه را تشکیل می‌دهد. این کاهش تقاضا برای کالاهای وارداتی، فشار کمتری بر روبل وارد کرده است.

ملاشنکو گفت: علاوه بر این، صادرکنندگان روسی باید پرداخت‌های دلاری را به روبل تبدیل کنند و در نتیجه تقاضای این ارز افزایش می‌یابد. از سوی دیگر، واردکنندگان نیز خرید کالاهای خارجی را کاهش داده‌اند، بنابراین نیازی به فروش روبل برای پرداخت به دلار ندارند.

تحلیلگران می‌گویند: دولت روسیه از صادرکنندگان بزرگ می‌خواهد که بخشی از درآمد خارجی خود را به کشور بازگردانند و در بازار محلی به روبل تبدیل کنند و به ویژه، صنعت نفت در حال تبدیل درآمد خارجی به روبل است.

داده‌های بانک مرکزی روسیه نشان می‌دهد که بین ژانویه و آوریل، فروش ارزهای خارجی بزرگترین صادرکنندگان روسیه در مجموع ۴۲.۵ میلیارد دلار بوده است که تقریبا ۶ درصد افزایش نسبت به چهار ماه قبل از ژانویه ثبت کرده است.

استیو هانکه، استاد اقتصاد کاربردی در دانشگاه «جان هاپکینز» گفت: کاهش عرضه پول بانک مرکزی روسیه نیز از روبل حمایت می‌کند. در آگوست ۲۰۲۳، نرخ رشد عرضه پول با ۲۳.۹ درصد در سال افزایش یافت و این رقم از ژانویه منفی شده و در حال حاضر با نرخ منفی ۱.۱۹ درصد در سال کاهش می‌یابد.

مک‌کنا از «ولز فارگو» اظهار کرد: علاوه بر این، امید به توافق صلح میان اوکراین و روسیه پس از انتخاب دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، نیز خوش‌بینی‌هایی را برانگیخته است. انتظارات از ادغام مجدد روسیه در اقتصاد، با وجود کنترل‌های سرمایه‌ای که تا حدودی از قدرت این ارز پشتیبانی کرده‌اند، باعث بازگشت برخی جریان‌های سرمایه به دارایی‌های روبلی شده است.

آیا این افزایش ارزش پایدار است؟

با وجود قدرت فعلی روبل، تحلیلگران هشدار دادند که ممکن است افزایش روبل پایدار نباشد. قیمت نفت – ستون اصلی اقتصاد صادراتی روسیه – در سال جاری به‌طور قابل توجهی کاهش یافته است که می‌تواند بر جریان‌های ارزی تاثیر بگذارد.

ملاشنکو گفت: معتقدیم که روبل به حداکثر خود نزدیک شده و ممکن است در آینده نزدیک تضعیف شود و افزود: قیمت نفت به‌طور قابل توجهی کاهش یافته است که باید در کاهش درآمد صادراتی و فروش ارز خارجی منعکس شود.

در حالی که مذاکرات اخیر صلح بین روسیه و اوکراین هیچ پیشرفت مشخصی نداشته است، مک‌کنا همچنین خاطرنشان کرد: توافق صلح قطعی می‌تواند قدرت روبل را کاهش دهد، زیرا ممکن است کنترل‌هایی مانند محدودیت‌های ارزی که از این ارز حمایت کرده‌اند، برداشته شوند.

مبادلات اقتصادی

تحلیلگران خاطرنشان کردند که صادرکنندگان نیز شاهد حاشیه سود کمتری هستند، به ویژه بخش نفت روسیه که در پس زمینه کاهش قیمت جهانی نفت قرار دارد. دولت نیز این فشار مالی را احساس می‌کند زیرا قیمت‌های پایین‌تر نفت همراه با روبل قوی‌تر، درآمدهای نفت و گاز را کاهش می‌دهد.

به گفته هلی سیمولا، اقتصاددان ارشد بانک فنلاند،  منابع مالی دولت به نوسانات قیمت نفت خام بسیار حساس است و درآمدهای نفت و گاز حدود ۳۰ درصد از درآمدهای فدرال را در سال ۲۰۲۴ تشکیل داد.

ملاشنکو همچنین گفته است: وزارت دارایی مجبور شده است برای پوشش هزینه‌ها به صندوق رفاه ملی تکیه بیشتری کند و اگر این روند ادامه یابد، ممکن است هزینه‌های غیراولویت‌دار بیشتری کاهش یابد. با این اوصاف، گذشته از تجارت نفت به دلیل انزوای روسیه از بازار جهانی روبل ضعیف‌تر تاثیر زیادی به رقابت‌پذیری تجاری روسیه ندارد.