وحید یعقوبی دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، ورود صادرکنندگان غیرواقعی با کارت‌های موقت را عامل اصلی عدم بازگشت ارز صادراتی و کاهش سهم تولیدکنندگان واقعی از ۷۹ به ۴۴ درصد دانست؛ توافق اخیر ایمیدرو با بانک مرکزی، عرضه ارز فولاد در تالار دوم مرکز مبادله را تسهیل می‌کند تا از اجحاف نرخ دولتی (تالار اول) که صرفه اقتصادی صادرات را از بین برده، جلوگیری شود.

به گزارش منشور اقتصاد-اخیرا معاون وزیر صمت و رئیس هیات عامل ایمیدرو خبر از توافق بر سر عرضه، ارز صادراتی زنجیره فولاد در تالار دوم مرکز مبادله داد و اعلام کرد که بر اساس پیگیری‌های وزارت صمت با بانک مرکزی، شرایطی فراهم شده تا زنجیره صنعت فولاد بتواند ارز حاصل از صادرات را در تالار دوم مرکز مبادله، عرضه کنند.

در این رابطه، وحید یعقوبی – دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران –، در توضیح آخرین وضعیت نحوه بازگشت ارز حاصل از صادرات زنجیره فولاد، گفت: در موضوع ارز صادراتی زنجیره فولاد چند نکته مهم وجود دارد که باید به آنها توجه شود. تا ابتدای سال ۱۴۰۳ طبق مصوبه بانک مرکزی، صادرکنندگان زنجیره فولاد موظف بودند ارز حاصل از صادرات خود را که پیش‌تر در سامانه نیما عرضه می‌شد، در تالار اول مرکز مبادله و با نرخ دولتی ارائه کنند که این نرخ همواره کمتر از قیمت بازار آزاد بود.

وی افزود: در ماه‌های اخیر، فاصله قابل‌توجهی میان نرخ تالار اول و تالار دوم ایجاد شده بود؛ به‌گونه‌ای که تقریبا همه صادرکنندگان، به‌جز صنایع فولاد و پتروشیمی، امکان عرضه ارز خود در تالار دوم را داشتند و این موضوع عملا نوعی اجحاف در حق این دو صنعت به شمار می‌رفت؛ چراکه واحدهای فولادی برای تامین قطعات یدکی، مواد مصرفی و تجهیزات و ماشین آلات مورد نیاز خود مجبور بودند از بازار آزاد و یا نرخ‌های نزدیک به نرخ و بازار آزاد، ارز خریداری کنند، اما هنگام صادرات باید ارز خود را با نرخ دولتی عرضه می‌کردند و طبیعی است که در چنین شرایطی، صادرات برای تولیدکنندگان صرفه اقتصادی نداشته باشد.

سایه کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف و صادرات فولادی‌ها

دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران خاطرنشان کرد: متاسفانه در کنار مشکلات صنعت کشور، این روزها شاهد هستیم که افرادی با کارت‌های بازرگانی یک‌بارمصرف وارد حوزه صادرات شدند و بخش قابل‌توجهی از ارز حاصل از صادرات آنها هرگز به کشور باز نمی‌گردد. این در حالی است که تولیدکنندگان واقعی در زنجیره فولاد همواره ارز صادراتی خود را باز می‌گردانند و نتیجه این وضعیت آن شده که میزان ارز بازنگشته در آمار کل زنجیره فولاد افزایش یافته، اما صادرات واقعی تولیدکنندگان به کمتر از ۴۰ درصد کاهش پیدا کرد و عملا توجیه اقتصادی خود را از دست داده است.

یعقوبی ادامه داد: با این حال، به‌دنبال افت صادرات واحدهای تولیدی در صنعت و زنجیره فولاد، دولت تصمیم گرفت تا زنجیره فولاد نیز مانند سایر صنایع امکان عرضه ارز صادراتی خود در تالار دوم مرکز مبادله را داشته باشد. این تصمیم بدون شک برای واحدهای صادرات‌محور اثر مثبت خواهد داشت و می‌تواند به توسعه صادرات فولاد کشور کمک کند. وی با اشاره به پیگیری‌های دولت و وزارت صمت گفت: اخیرا با رایزنی‌هایی که وزارت صمت به‌ویژه شخص وزیر  با بانک مرکزی انجام داده‌اند، مقرر شده که طی روزهای آینده ارز صادراتی زنجیره فولاد در تالار دوم عرضه شود، اما نکته اصلی اینجاست که طبق بخشنامه فعلی بانک مرکزی، این امکان فعلا فقط برای محصولات نهایی زنجیره فولاد در بخش مقاطع طویل شامل میلگرد و پروفیل فولادی در نظر گرفته شده و سایر حلقه‌های زنجیره همچنان مشمول این مقررات نشده‌اند.

دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در پایان هشدار داد: اگر این سیاست به کل زنجیره فولاد تعمیم پیدا نکند، نتیجه آن ایجاد رقابت منفی در بازارهای صادراتی و برهم خوردن تعادل در تنظیم بازار داخلی خواهد بود و این عدم هماهنگی می‌تواند باعث ایجاد تفاوت‌های غیرمنطقی در قیمت حلقه‌های مختلف زنجیره شود و برای جلوگیری از این اتفاقات لازم است نگاه یکپارچه‌ای به کل زنجیره وجود داشته باشد و همه حلقه‌ها بتوانند ارز صادراتی خود را در تالار دوم عرضه کنند. در این صورت انگیزه استفاده از کارت‌های بازرگانی یک‌بارمصرف نیز کاهش می‌یابد و بخش قابل‌توجهی از ارز صادراتی به کشور بازمی‌گردد.