سیدرضا صالحی‌امیری در اجلاس بین‌المللی ایران‌شناسی، ایران را پدیده‌ای کم‌نظیر از تنوع در عین انسجام توصیف کرد و تأکید کرد هویت ایرانی از فرایند پیوسته و خلاقانه شکل گرفته، زبان فارسی رمز بقا است و روح نوزایی ایران را در بحران‌ها توانمند می‌سازد.

به گزارش منشور اقتصاد-اجلاس بین‌المللی ایران‌شناسی با محور «گفت‌وگوهای فرهنگی، فرصت‌ها و ظرفیت‌های همکاری»، شنبه ۲۴ آبان‌ماه ۱۴۰۴ با حضور ایران‌شناسان و استادان دانشگاهی از کشورهای ارمنستان، یونان، ازبکستان، قزاقستان، روسیه، گرجستان، چین، هند، پاکستان، سریلانکا، مالزی، تونس، عمان، عراق و دیگر کشورها در مجتمع امام خمینی (ره) سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزار شد.

سیدرضا صالحی‌امیری وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی در این نشست، در سخنانی، ایران را «سرزمین لایه‌های ژرف تاریخ، فرهنگ و تمدن» توصیف کرد و با قدردانی از حضور ایران‌شناسان گفت: ایران بیش از یک جغرافیاست. ایران سرزمین رمزها و رازهاست. سه دهه پیش ۱۱ دلیل نوشتم برای اینکه چرا ایران سرزمین رمزها و رازهاست و امروز همچنان بر آن دلایل استوارم.

صالحی‌ امیری با اشاره به چیستی هویت فرهنگی ایرانی، اظهار کرد: هویت ایرانی مجموعه‌ای از لایه‌های پیوسته و زنده است، هویتی که نه از دل گسست‌ها، بلکه از فرایندی طولانی، پیوسته و خلاقانه شکل گرفته و همین تداوم تاریخی راز بقای ایران بوده است.

او تاریخ ایران را نمونه‌ای ممتاز از مقاومت فرهنگی دانست و گفت: مهاجمان بسیاری به این سرزمین تاختند، اما آنچه ماند فرهنگ و تمدن ایرانی بود. زبان فارسی رمز درونی هویت ایرانی و پیونددهنده روایت‌ها، اسطوره‌ها، حکمت، شعر و حافظه تاریخی این ملت است.

وزیر میراث‌ فرهنگی، ایران را «پدیده‌ای کم‌نظیر از تنوع در عین انسجام» توصیف کرد و افزود: ایران امروز در دل خود کثرتی بزرگ دارد؛ آذری‌ها، کردها، بلوچ‌ها، ترکمن‌ها، عرب‌ها و هزاران گویش زنده، اما همگی زیر چتر کلانِ فرهنگ ایرانی زیست می‌کنند. این تنوع نه تهدید، بلکه عامل قدرت و استحکام هویت ایرانی است.

صالحی‌ امیری در تبیین نقش تمدنی ایران اظهار کرد: ایران در بستر تاریخی جاده ابریشم نقشی میانجی میان فرهنگ‌ها داشته، هم از سنت‌های گوناگون بهره گرفته و هم بر آنها تاثیر گذاشته است. همین تبادلات مستمر، هویت ایرانی را پویا، سازنده و جهانی کرده است.

او همچنین با اشاره به ثبت جهانی منشور کوروش در یونسکو گفت: تصویب این اثر با اجماع جهانی نشان داد که میراث عدالت، مدارا، احترام به تنوع و پاسداری از کرامت انسانی، در ریشه‌های فرهنگ ایران استوار است و همچنان الهام‌بخش جهان امروز است.

وزیر میراث‌ فرهنگی، توانایی بازآفرینی را «روح حیاتی هویت ایرانی» دانست و افزود: ایران بارها خود را از نو ساخته است. نیروی زایش و نو شدن، ایرانی را در پیوند با آهنگ هستی قرار می‌دهد و یادآوری می‌کند که حقیقت در حرکت و دگرگونی است، نه در سکون. همین روح نوزایی، ایران را در سخت‌ترین بحران‌ها توانمندتر ساخته است.

صالحی‌ امیری با تاکید بر ضرورت نگاه میدانی در مطالعات ایران‌شناسی گفت: ایران‌شناسی، پروژه‌ای میدانی، انسان‌شناختی و روایت‌پژوهانه است. مشاهده میدانی، مردم‌نگاری، شناخت تاریخی و تحلیل روایت، شرط لازم برای فهم ایران است.

او افزود: ایران یکی از معدود کشورهایی است که تقریباً تمامی گونه‌های گردشگری را در خود جای داده و صنایع‌ دستی آن با بیش از ۲۹۹ رشته ثبت‌شده «متن زیبایی‌شناختی و حافظه تاریخی» این سرزمین را حفظ کرده است.

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، تعهدات این وزارتخانه را نسبت به جامعه ایران‌شناسی جهان تشریح کرد و توضیح داد: دولت ایران خود را همراه و پشتیبان پژوهشگران این حوزه می‌داند. وزارتخانه ما، نخست بر گسترش همکاری‌های علمی با مراکز و بنیادهای ایران‌شناسی، دانشگاه‌ها و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تاکید دارد و فراهم کردن دسترسی پژوهشگران به منابع علمی، آرشیوی و موزه‌ای را از اولویت‌های قطعی خود می‌داند. بُعد فرهنگی این همکاری‌ها نیز جدی گرفته خواهد شد و میراث ایرانی از طریق دیپلماسی فرهنگی، نمایشگاه‌های بین‌المللی و پروژه‌های مشترک با کشورهای مختلف، حضوری پررنگ‌تر و تأثیرگذارتر در عرصه جهانی خواهد یافت. مسیرهای پژوهشی تازه، سفرهای تخصصی و زیرساخت‌های مطالعات میدانی در استان‌ها طراحی و فراهم خواهد شد تا ایران‌شناسان بتوانند شناختی عمیق‌تر و مستقیم‌تر از واقعیت‌های فرهنگی ایران به دست آورند.

صالحی امیری سپس از تمامی نهادهای مشارکت‌کننده در برگزاری اجلاس سپاسگزاری کرد و با خوشامدگویی به ایران‌شناسان گفت: ایران نه فقط موضوع پژوهش، بلکه میدانی برای تامل، تجربه و معناست.