معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی از وجود حدود ۶۰۰ هزار چاه غیرمجاز در کشور خبر داد که توسط وزارت نیرو مسئول برخورد با آنهاست و برداشت‌های بی‌رویه از آنها باعث فرونشست زمین و بحران آب شده است.

به گزارش منشور اقتصاد-صفدر نیازی ، درباره آخرین وضعیت اجرای طرح‌های آبیاری نوین کشور اظهار کرد: طرح‌های نوین آبیاری تقریباً در سه میلیون و ۲۱۹ هزار هکتار از اراضس کشور اجرا شده که حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار هکتار آن توسط مردم و کشاورزان به صورت خوداجرایی و مابقی با استفاده از منابع دولتی، چه در قالب تسهیلات سالیان گذشته و چه از محل اعتبارات ۸۵ درصدی دولت، تأمین شده است.

وی با اشاره به کاهش شدید منابع آب زیرزمینی و موضوع برداشت‌های غیرمجاز عنوان کرد: متولی اصلی برخورد با برداشت‌های غیرمجاز، وزارت نیرو است. اما حدود ۶۰۰ هزار چاه غیرمجاز در کشور وجود دارد که بخشی از آنها در ویلاها، باغچه‌های کوچک، صنایع و سایر بخش‌ها است.

نیازی ادامه داد: بر اساس قانون، وزارت نیرو مسئول برخورد با این برداشت‌هاست و ما نیز به‌عنوان همکار در کنار آنها فعالیت می‌کنیم. آمار دقیق نیز توسط همکاران وزارت نیرو ارائه خواهد شد.

وی درباره پدیده فرونشست زمین افزود: در بسیاری از مناطق، دو نوع فرونشست دیده شده که یکی فرونشست در شهرها که به شدت نگران‌کننده است و دیگری در دشت‌ها است.

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی بیان کرد: باید بدانیم که   ۶۰ درصد منابع آب شرب کشور از آب‌های زیرزمینی تأمین می‌شود و حدود ۵۰ درصد آب کشاورزی نیز از همین منابع است.

وی ادامه داد: بخش عمده فرونشست در دشت‌ها ناشی از برداشت‌های مربوط به کشاورزی است، اما در حوزه دشت‌ها، موضوع متفاوت است. اگر در منطقه‌ای مانند تهران فرونشست اتفاق بیفتد، این مسئله به کشاورزی مرتبط نیست، بلکه برداشت آب شرب از چاه‌های داخل شهر عامل اصلی است.

نیازی ادامه داد: طبق گزارش اخیر سازمان نقشه‌برداری، تقسیم‌بندی جدیدی از مناطق فرونشست ارائه شده است. در برنامه هفتم توسعه نیز تکلیف شده است که ۱۵ میلیارد مترمکعب از مصرف بخش کشاورزی کم شود؛ یعنی از ۸۰ میلیارد مترمکعبی که وزارت نیرو اعلام کرده، به ۶۵ میلیارد برسیم.

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی یادآور شد: از این ۱۵ میلیارد کاهش، حدود ۱۲ میلیارد مترمکعب مربوط به آب‌های زیرزمینی خواهد بود. این اقدامات برای کاهش فشار بر منابع زیرزمینی و جلوگیری از تشدید فرونشست انجام می‌شود و جای نگرانی وجود ندارد.

نیازی درباره وضعیت خاک‌های کشاورزی و افت کیفیت آن در سال‌های اخیر گفت: ما در حوزه خاک چالش‌های متعددی داریم که شوری خاک، تغییر کاربری اراضی، کاهش مواد آلی و فرسایش از مهمترین این چالش‌هاست.

وی گفت: شوری خاک نیز مشکلی جدی است. در ۲۰ سال گذشته حدود شش تا هفت میلیون هکتار از اراضی کشور دچار شوری بوده است، اما امروز این عدد از ۱۰ میلیون هکتار عبور کرده است.

نیازی عنوان کرد: این افزایش شوری دو دلیل اصلی دارد. یکی کاهش کیفیت منابع آب مورد استفاده؛ چه آب چاه‌هایی که پمپاژ می‌شود و منابع‌شان شور شده، چه رودخانه‌هایی که دبی آنها کاهش یافته است و دیگری می‌توان به آثار تغییر اقلیم اشاره کرد.

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی تصریح کرد: راهکار ما کنترل شوری، استفاده از گیاهان مقاوم به شوری و انجام پروژه‌های مرتبط است.

نیازی درباره اقدامات لازم برای احیای خاک گفت: دو عامل آلودگی و تخریب خاک را تهدید می‌کند. آلودگی‌ها عمدتاً ناشی از پساب‌های شهری، پسماندهای کارخانه‌ها و فعالیت‌های صنعتی است که حوزه وظایف سازمان محیط زیست محسوب می‌شود و البته همه شهروندان هم باید رعایت کنند.

وی افزود: اما تخریب خاک به حوزه جهاد کشاورزی برمی‌گردد. ما متولی رصد، مقابله و برخورد با این موارد هستیم. تخریب شامل اجرای پروژه‌های عمرانی است که در آیین‌نامه‌های اجرایی نحوه برخورد با آنها مشخص شده است.

وی گفت: همچنین فرسایش آبی و بادی از دیگر تهدیدهاست که با همکاری حوزه منابع طبیعی باید پروژه‌هایی اجرا کنیم تا به حداقل برسد.

نیازی در پایان گفت: در حوزه تغییر کاربری نیز همکاران امور اراضی فعالانه پیگیری می‌کنند و با اقدامات غیرقانونی مقابله می‌شود تا تغییر کاربری‌ها به حداقل برسد. این مجموعه اقدامات برای حفاظت از خاک و منابع پایه ضروری است.