پروژه‌های میلیاردی با محوریت هوش مصنوعی در حال تحول در زیست‌شناسی سلولی هستند و وعده می‌دهند مدل‌های دیجیتالی سلول‌ها بتوانند جایگزین آزمایش‌های طولانی مدت آزمایشگاهی شوند.  

به گزارش منشور اقتصاد- گروهی از دانشمندان پیشرو در سراسر جهان با سرمایه‌گذاری کلان مؤسسات بزرگی مانند چان زاکربرگ (CZI) و گوگل دیپ‌مایند در حال توسعه مدل‌های مجازی سلول‌های زنده هستند. هدف این پروژه‌ها تغییر پارادایم تحقیقات سلولی از حالت تجربی به محاسباتی است.

استفان کوئِک، مدیر علمی مؤسسه چان زاکربرگ، می‌گوید:
> “ما می‌خواهیم زیست‌شناسی سلولی از ۹۰ درصد تجربی به ۹۰ درصد محاسباتی تبدیل شود. این مدل‌ها می‌توانند واکنش سلول‌های سرطانی به داروها را در دقیقه پیش‌بینی کنند، نه پس از هفته‌ها آزمایش.”

چالش‌ها و سرمایه‌گذاری‌های کلان
– چان زاکربرگ قصد دارد در دهه آینده صدها میلیون دلار در این زمینه سرمایه‌گذاری کند.
– گوگل دیپ‌مایند نیز پروژه‌ای مشابه را آغاز کرده است.
– مؤسسه Arc با انتشار داده‌های ۱۰۰ میلیون سلول سرطانی و برگزاری مسابقات علمی با جایزه نقدی، به دنبال پیشرفت در این حوزه است.

هانی گودرزی، زیست‌شناس سامانه‌ای در مؤسسه Arc، می‌گوید:
> “حجم داده‌های آران‌ای تک‌سلولی به حدی رسیده که می‌تواند مدل‌های هوش مصنوعی را به سطح مدل‌های زبانی مانند ChatGPT برساند.”

 انتقادات و چالش‌های پیش‌رو
با وجود هیجان موجود، برخی دانشمندان نسبت به کاربردی بودن فعلی این مدل‌ها تردید دارند:
– متخصصان می‌گویند این مدل‌ها در مواجهه با داده‌های جدید اغلب با شکست مواجه می‌شوند.
– تعریف دقیقی از سلول مجازی وجود ندارد و محققان درباره روش ساخت آن اختلاف نظر دارند.
– یان النبرگ از سوئد هشدار می‌دهد که باید از تکیه صرف بر داده‌های آران‌ای فراتر رفت و به تصاویر میکروسکوپی و داده‌های زمانی سلول‌ها توجه کرد.
 آینده این فناوری
تیم میچیسون از هاروارد معتقد است:
> “ساخت مدل‌های هوش مصنوعی برای سلول‌های خاص مانند سلول‌های قلب یا اندام‌واره‌های روده در آینده نزدیک ممکن خواهد بود.”

کوئیک نیز اعتراف می‌کند که این انتقال زمان‌بر است:
> “نه مدل‌ها کامل هستند و نه زیست‌شناسان آماده استفاده از آنها. اما زمان در اختیار داریم.”